ภาวะ ลิ่มเลือดอุดตัน ในหลอดเลือดดำ ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
วันนี้เราจะพาทุกคนมาทา ความรู้จักภาวะ ลิ่มเลือดอุดตัน ในหลอดเลือดดำ ซ่ึงเป็นภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง
ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และอาจนำไปสู่สาเหตุการเสียชีวิต หรือโรคต่างๆตามมาได้ค่ะ
ภาวะ ลิ่มเลือดอุดตัน ในหลอดเลือดดำ (Deep vein thrombosis) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดข้ึนไดใ้นผู้ป่วย
โรคหลอดเลือดสมองมากถึง 75 % เกิดจากลิ่มเลือดก่อตวัข้ึนและเกิดการอุดตันในหลอดเลือดดำ ทำให้เลือด
ไม่ไหลเวียนไปเล้ียงร่างกายไดต้ามปกติโดยมกัเกิดการอุดตัน บริเวณขา เชิงกราน หรือแขน ทำให้เกิดอาการ
ปวด บวม แดง ร้อน หรือกดบริเวณขาแล้วรู้สึกเจ็บ สีผิวเปลี่ยนเป็นสีเขียวคล้า แต่ในบางกรณีอาจไม่มีอาการ
แสดงใดๆ
สาเหตุของภาวะลิ่มเลือดอุดตนั ในหลอดเลือดดำ
– ความเสียหายของผนงัหลอดเลือดจากการไดร้ับบาดเจ็บ เช่น การบาดเจ็บของกลา้มเน้ืออยา่ งรุนแรง
หรือกระดูกหัก ท าให้หลอดเลือดตีบแคบหรืออุดตัน
– การไม่ไดเ้คลื่อนไหวร่างกาย โดยเฉพาะการการนงั่ หรืออยู่ในอิริยาบถเดิมนานๆ อาจทา ใหเ้ลือดไป
สะสมที่บริเวณขาการไหลเวียนของเลือดจะชา้ลงและทา ใหเ้กิดลิ่มเลือดข้ึน
– การได้รับยาบางชนิด เช่น ยาคุมก าเนิด หรือการให้ฮอร์โมนทดแทน
– โรคประจ าตัวของผู้ป่ วย เช่น โรคมะเร็ง โรคปอด โรคหัวใจ
– ภาวะน้า หนกัเกินหรือโรคอว้น การสูบบุหรี่
อาการของภาว ะลิ่มเลือดอุดตัน ในหลอดเลือดดำ
– ปวด หรือกดแลว้รู้สึกเจ็บบริเวณขาขา้งใดขา้งหน่ึง มกัเริ่มที่บริเวณน่อง
– บริเวณขา ข้อเท้า หรือเท้ามีอาการบวม อาจมีอาการปวดร่วมด้วย
– ผิวหนังบริเวณที่มีอาการอาจรู้สึกร้อนหรืออุ่นกว่าผิวหนังรอบๆ
– ผิวหนังเปลี่ยนสี เช่น ผิวซีดลง เป็ นสีแดงช้า หรือสีม่วง
การวินิจฉัยทางการแพทย์
– การอัลตราซาวด์ เป็นวิธีที่นิยมนำมาใช้ในการวินิจฉัยมากที่สุด โดยใช้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อ
ตรวจดูการไหลเวียนของหลอดเลือดด าเกิดการอุดตัน
– การฉีดสารทึบแสงเข้าไปในหลอดเลือดด า (Venography) บริเวณเท้าหรือข้อเท้า และเอกซเรย์เพื่อดู
ความผิดปกติของหลอดเลือดด า
– การท าซีที สแกน (CT Scan) หรือเอ็มอาร์ไอ (MRI) เพื่อตรวจดูการอุดตันของหลอดเลือด
การดูแลเบื้องต้น- เคลื่อนไหวร่างกายและเปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ ในระหว่างวัน
– ใชเ้กา้อ้ีหรือหมอนรองเพื่อหนุนขาใหส้ ูงข้ึน ซ่ึงจะช่วยใหเ้ลือดบริเวณขาไหลเวียนไดด้ีข้ึน
– รับประทานยาตามที่แพทยส์ ั่งอยา่ งเคร่งครัด และควรสังเกตอาการเลือดออกหรือผลข้างเคียงอื่นที่
อาจเกิดข้ึนหลงัจากรับประทานยา ในกรณีที่รับประทานยาตา้นการแขง็ตวัของเลือด ควรแจง้ญาติ
ผู้ดูแลหรือแพทย์ทุกคร้ังเมื่อประสบอุบตัิเหตุหรือแมแ้ต่การไดร้ับบาดเจ็บเลก็ ๆ นอ้ย ๆ เนื่องจาก
อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคและผลข้างเคียงจากยาไดง้่ายข้ึน
– ใส่ถุงน่องซัพพอร์ท (Compression Stocking) เพื่อป้องกนัอาการบวม ป้องกนัการเกิดลิ่มเลือดอุดตนั
และช่วยใหก้ารไหลเวียนของเลือดดีข้ึน ท้งัน้ีควรเลือกขนาดที่พอดีและไม่รัดแน่นจนเกินไป
วิธีการป้องกัน
1.ควรเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อช่วยใหร้่างกายฟ้ืนตวัไดเ้ร็วและช่วยใหก้ารไหลเวียนของเลือดดีข้ึน
2.ไม่ควรนงั่ ไขวข้า หรือนงั่ ในท่าเดิมเป็นเวลานาน หากเดินทางดว้ยรถเป็นระยะทางไกลควรพกัจอดรถ
ทุก 1 ชวั่ โมง เพื่อเปลี่ยนอิริยาบถควรยืดขาบ่อย ๆ เพื่อให้เลือดไหลเวียนได้ตามปกติ
3.ควบคุมน้า หนกัและระดบัความดนัโลหิตใหอ้ยใู่ นเกณฑท์ ี่เหมาะสม โดยรับประทานอาหารที่มี
ประโยชน์ ออกก าลังกายอย่างสม ่าเสมอ และหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
4.ไม่สวมเส้ือผา้ที่รัดแน่นจนเกินไป ควรเลือกเส้ือผา้ที่ใส่สบายและมีขนาดพอดีกบัร่างกาย
ปัญหาทางกายภาพบ าบัด (ข้อควรระวัง)
ผู้ป่ วยมักมีอาการบวม ตึง ร่วมกับอาการปวด ชา และร้อนของขาที่มีการอุดตันของเส้นเลือด ในระยะที่มี
การอกัเสบจึงเป็นขอ้หา้มในการทา กายภาพบา บดั เนื่องจากการออกกา ลงักายอาจทา ให้ลิ่มเลือดที่อุดตนั
หลอดเลือดด าส่วนปลายหลุดไหลไปอุดตันที่บริเวณอื่นเช่น ปอดหรือสมองได้ จึงท าให้เป็ นสาเหตุของ
โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) ได้ เพื่อป้องกนัไม่ใหเ้กิดภาวะน้ีไดน้ ้นั คือ ลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆที่สามารถท า
ให้เกิดโรคได้เช่น คนไข้ที่นอนนานๆต้องได้รับการกระตุ้นให้เกิดการเคลื่อนไหวให้ได้มากที่สุด ส่งเสริม
ใหค้ นไขด้ื่มน้า ในปริมาณที่เพียงพอเนื่องจากการขาดน้า ทา ใหเ้ลือดหนืดมากข้ึน ซ่ึงเป็นปัจจยัที่ทา ใหเ้ลือด
แขง็ตวัเร็ว หรือการบริหารเทา้และขอ้เทา้อยา่ งสม่า เสมอเพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดส่วนปลาย
อ้างอิง
1. https://www.pobpad.com/deep-vein-thrombosis
2. https://www.rebrain-physio.com
3. Skaf E, Stein PD, Beemath A, Sanchez J, Bustamante MA, Olson RE. Venous thromboembolism
in patients with ischemic and hemorrhagic stroke. Am J Cardiol. 2005;96:1731–3
4. https://www.tridentvein.com/vein-conditions/dvt-deep-vein-thrombosis/
5. Current Treatment Options in Neurology (2011) 13:629–63