ข้อเข่าเสื่อม จริงรึป่าว… รู้ได้ยังไง?
อาการที่สังเกตุได้ง่าย ๆ ว่าเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม คือ
- ข้อเข่าฝืดขัดในช่วงเช้า แต่ขยับเข่าไปซักพักอาการปวดจะดีขึ้น
- มีอาการเจ็บเข่าขณะขึ้นลงบันได ทำให้เราใช้งานของเข่าลดลง
- มีเสียงดังกร๊อบแกร๊บในข้อเข่าซึ่งเกิดจากการเสียดสีในข้อระหว่างกระดูกอ่อนกับกระดูก
- ปวดขณะเดินทางราบ และเคลื่อนไหวข้อเข่าได้น้อยลงจากอาการปวด เพื่อเราจะหลีกเลี่ยงอาการปวดมากที่สุด
- กำลังกล้ามเนื้อของเข่าลดลงตามจากการใช้งานลดลง
- ข้อเข่าผิดรูป เช่น เข่าโก่งหรือเข่าเก นั่นเอง
ถ้าหากเรามีอาการเหล่านี้นั่นหมายความว่าเราอาจเป็น โรคข้อเข่าเสื่อม
แต่เราจะรู้ได้ยังไงว่าเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมจริง มีวิธีการตรวจอื่น ๆ ดังนี้
การตรวจประเมินทางการแพทย์
- X-ray ทำให้เห็นภาพข้อเข่าเราได้ว่าเข่าเราเสื่อมอยู่ในระยะไหน ซึ่งความเสื่อมของข้อเข่า แบ่งเป็น 4 ระยะ ดังนี้
ระยะที่ 0 ไม่มีอาการปวดใช้งานได้ปกติ
ระยะที่ 1 เริ่มมีกระดูกงอก แต่ไม่ทำให้เราปวดเข่าเพิ่มและใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
ระยะที่ 2 มีกระดูกงอกมากขึ้นผิวข้ออ่อนถูกทำลายมากขึ้น มีอาการปวดขณะเดินไกล ๆ อาการยังแสดงออกมาไม่มากและใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
ระยะที่ 3 มีความเสื่อมของเข่ามากขึ้น ข้ออ่อนเหลือน้อยลงชัดเจน ช่องว่างของกระดูกน้อยลง เข่าโก่ง และมีกระดูกงอกพอกหนาตัวมากจึ้น ปวดตอนเช้าเวลาตื่นนอน ปวดขณะเคลื่อนไหวข้อ เช่น นั่งนาน ๆ, เดินขึ้น-ลงบันได, ข้อเข่าขยับได้น้อยลง
ระยะที่ 4 ข้อเข่าเสื่อมชัดเจน ผิวข้ออ่อนถูกทำลายจนหมด เหลือกระดูกชนกับกระดูก งอเข่าได้ไม่เต็มที่ อยู่เฉย ๆ ก็ปวด ปวดมากจนเดินไม่ไหว ต้องใช้ไม้เท้าช่วยพยุงเดิน
การตรวจประเมินโดยนักกายภาพ
นักกายภาพจะใช้วิธีการตรวจประเมินต่าง ๆ ดังนี้
- ดูลักษณะเข่าจากท่ายืนว่ามีเข่าโก่ง หรือเข่าเก ดูอาการบวมของเข่า
- ตรวจดูองศาการเคลื่อนไหวเข่าว่างอได้มากน้อยแค่ไหน
- คลำบริเวณรอบเข่าว่ามีจุดกดเจ็บหรือไม่
- ตรวจความตึงตัวของกล้ามเนื้อบริเวณรอบ ๆ เข่า
- ตรวจประเมินท่าเฉพาะ (special test) ของเข่า ได้แก่ clank sign test, Apprehension test, brush test เป็นต้น
หลังจาก นักกายภาพบำบัด ประเมินเรียบร้อยแล้ว จึงวางแผนการรักษา สอนท่าออกกำลังกาย เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถกลับไป ทำกายภาพที่บ้าน เองได้ และกลับมาใช้ชีวิตปกติโดยเร็วที่สุด
ตอนนี้อาการปวดเข่าของคุณมีแล้วรึยัง ถ้ามีบ้างแล้ว… ควรรีบหาทางชะลอ ข้อเข่าเสื่อม กันนะคะ
ปวดเข่า … เรียกหานักกายภาพ
การทำ กายภาพบำบัดที่บ้าน เริ่มเป็นอีกหนึ่งทางเลือก เพื่อชะลอภาวะ ข้อเข่าเสื่อม และลดโอกาสที่ต้องผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า ในอนาคต