Stroke ลด ปวด ด้วย Ultrasound
อัลตราซาวด์ (Ultrsound Therapy) เป็นอุปกรณ์พื้นฐานที่นักกายภาพบำบัด ReBRAIN ทุกคนต้องมี หลายครั้งเมื่อคนไข้บอกว่ามีอาการ ปวด ตึง หรือบวมตามบริเวณต่างๆ นักกายภาพบำบัดจะหยิบอุปกรณ์นี้ขึ้นมาใช้ทันทีเพื่อจัดการกับอาการเหล่านั้น อัลตราซาวด์ เป็นอุปกรณ์ที่สามารถช่วยลดอาการ ปวด บวม หรือ ลดการอักเสบของเนื้อเยื่อได้ แต่หลายๆท่านสงสัยไหมครับ ว่าเจ้าเครื่องอัลตราซาวด์ตัวเล็กจิ๋วนี้จะสามารถลดอาการ ปวด กล้ามเนื้อที่มีได้อย่างไร วันนี้ทาง ReBRAIN จะมาช่วยอธิบายไขข้อข้องใจกันครับ
ลักษณะของอัลตราซาวน์ คือจะเป็นอุปกรณ์ที่ปล่อยคลื่นเสียงที่มีความถี่สูงเกินกว่าที่มนุษย์อย่างเราจะได้ยิน โดยจะมีความถี่ตั้งแต่ 2 เมกะเฮิร์ตถึง 20,000 เมกะเฮิร์ต สำหรับอัลตราซาวน์ที่ใช้ในการรักษาทางกายภาพบำบัดจะมีความถี่อยู่ที่ 1 เมกะเฮิร์ต และ 3 เมกะเฮิร์ต ซึ่งความถี่ที่ต่ำจะสามารถลงสู่เนื้อเยื่อได้ลึก 2-5 ซม. เนื่องจากอัลตราซาวด์เป็นคลื่นเสียง จึงจำเป็นต้องอาศัยตัวกลางในการส่งผ่านคลื่นลงสู่เนื้อเยื่อ เวลาทำอัลตราซาวด์เราจึงมักเห็นนักกายภาพใช้เจลคลึงวนบริเวณที่จะทำการรักษาร่วมด้วย ส่วนอัลตราซาวน์ที่ใช้ในการดูครรภ์มารดา หรือ ฉายภาพดูอวัยวะในร่างกายจะใช้ความถี่ที่สูงกว่า อยู่ที่ 5 เมกะเฮิร์ตถึง 30 เมกะเฮิร์ต
ภาพที่ 1 เปรียบเทียบคลื่นแต่ละประเภท
จะเห็นว่าคลื่นอัลตราซาวน์จะมีความถี่ของคลื่นสูงกว่า คลื่นเสียงที่มนุษย์ได้ยิน
ภาพที่ 2 รูปแบบของหัวส่งคลื่นอัลตราซาวน์
จะเห็นว่า เครื่องที่ใช้หัวส่ง 1 เมกะเฮิร์ตจะส่งคลื่นได้ลึกกว่า หัวส่ง 3 เมกะเฮิร์ต
สำหรับอัลตราซาวน์ที่ใช้ในการรักษาทางกายภาพบำบัด เมื่อคลื่นอัลตราซาวน์ออกจากหัวส่งเกิดการตกกระทบที่บริเวณเนื้อเยื่อที่มีน้ำอยู่มาก เช่น กล้ามเนื้อที่มีการบาดเจ็บ จะเกิดการสร้างฟองอากาศขึ้นมา ซึ่งจะแบ่งประเภทฟองอากาศที่เกิดขึ้นจากการอัลตราซาวน์ เป็น 2 แบบคือ 1.ฟองอากาศแบบคงที่อยู่นิ่ง ฟองอากาศแบบนี้จะมีขนาดเล็กสั่นเบาๆ ไม่เกิดความร้อนขึ้นมา 2. ฟองอากาศแบบไม่คงที่มีการขยายตัว ฟองอากาศแบบนี้จะมีการขยายขนาดจนโต จนสุดท้ายเกิดการแตกของฟองอากาศขึ้นมา เกิดความร้อนขึ้น นอกจากนี้เครื่องอัลตราซาวน์จะสามารถส่งความถี่คลื่นออกมาได้ 2 แบบ คือ แบบต่อเนื่อง จะหวังผลให้เกิดความร้อนขึ้นและ แบบไม่ต่อเนื่อง จะหวังผลไม่ให้เกิดความร้อน ดังนั้นข้อบ่งใช้สำหรับการรักษาด้วยอัลตราซาวน์ คือ ลดปวดจากกล้ามเนื้อ เอ็นกล้ามเนื้อ ข้อต่อ เร่งการซ่อมแซมแผลที่ได้รับการบาดเจ็บ เร่งการสมานตัวของกระดูก ช่วยผลักดันยาบางชนิดให้ถูกดูดซึมได้ขึ้น
ภาพที่ 3 รูปแบบฟองอากาศที่เกิดขึ้นจากเครื่องอัลตราซาวน์
ข้อห้ามสำหรับการใช้อัลตราซาวน์ คือ 1.ผู้ป่วยที่มีโรคมะเร็งในระยะลุกลาม 2.บริเวณดวงตา 3.บริเวณช่องท้อง หลังส่วนล่าง ในผู้ป่วยตั้งครรภ์ 4. บริเวณใกล้อวัยวะสืบพันธ์ 5.บริเวณหัวใจและลำคอ 6. ใกล้บริเวณแผ่นกระดูกในเด็ก 7.ผู้ป่วยที่มีภาวะเลือดไหลไม่หยุด
ข้อควรระวังสำหรับการใช้อัลตราซาวน์ คือ 1. คนไข้ที่มีอาการอักเสบแบบเฉียบพลันอยู่ 2. ได้รับการรักษาฉายรังสีมาไม่น้อยกว่า 6 เดือน 3. มีการผ่าตัดใส่เหล็กดามในร่างกาย (เลี่ยงการรักษาในบริเวณที่ใส่เหล็กดาม) 4. คนไข้ผ่าตัดเสริมเต้านมมา 5. คนที่มีปัญหาเรื่องการรับรู้ความรู้สึกร้อนเย็น (ผู้ป่วยหลอดเลือดสมองที่รับความรู้สึกต่างๆได้น้อยลง) 6.คนไข้ที่มีภาวะเส้นเลือดขอด 7.ในผู้ป่วยที่ใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ
จะเห็นได้ว่า การรักษาด้วยอัลตราซาวน์เพื่อลดอาการปวดกล้ามเนื้อในกลุ่มผู้ป่วยหลอดเลือดสมองสามารถทำการรักษาได้ แต่อยู่ข้อควรระวังในการรักษาเนื่องจาก ผู้ป่วยจะรับรู้ความรู้สึกร้อนเย็นได้ไม่เหมือนคนปกติ (ในผู้ป่วยบางคน) จะเน้นใช้ความร้อนที่น้อย หรือไม่ให้ผลความร้อนเลย ร่วมกับใช้การรักษาลดอาการปวดกล้ามเนื้อด้วยวิธีการทางกายภาพบำบัดอื่นๆร่วมด้วย เช่น นวดลดปวด ยืดเหยียดกล้ามเนื้อ และการกระตุ้นไฟฟ้าร่วมกันไป
เอกสารอ้างอิง
Matthews MJ, Stretanski MF. Ultrasound Therapy. StatPearls. Treasure Island (FL) ineligible companies. Disclosure: Michael Stretanski declares no relevant financial relationships with ineligible companies.2023.
Miller DL, Smith NB, Bailey MR, Czarnota GJ, Hynynen K, Makin IR, et al. Overview of therapeutic ultrasound applications and safety considerations. Journal of ultrasound in medicine : official journal of the American Institute of Ultrasound in Medicine. 2012;31(4):623-34.
Stroke pain reduction with Ultrasound
Ultrasound Therapy is a basic piece of equipment that every ReBRAIN physical therapist must have. Many times when patients report symptoms of pain, stiffness, or swelling in various areas. Physical therapists will immediately pick up this device and use it to manage those symptoms.
Ultrasound is a device that can help reduce symptoms of pain, swelling, or inflammation in tissues. But many of you are wondering? How can this tiny ultrasound machine reduce symptoms of muscle pain and pain? Today, ReBRAIN will help explain and resolve your doubts.
Characteristics of ultrasound That is, it will be a device that emits sound waves with a frequency that is too high for us humans to hear. It will have frequencies from 2 megahertz to 20,000 megahertz. For ultrasound used in physical therapy, there will be frequencies of 1 megahertz and 3 megahertz, where lower frequencies can be lower. into the tissue 2-5 cm deep because ultrasound is a sound wave.
Therefore, a medium is required to transmit the waves into the tissue. When performing an ultrasound, we often see the physical therapist use gel to gently massage the area to be treated. Ultrasound used to look at the mother’s womb or show images of organs in the body uses a higher frequency, at 5 megahertz to 30 megahertz.