เครื่องกระตุ้น เส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนัง (TENs) สามารถใช้ลดอาการปวดได้อย่างไร
การรักษาทางกายภาพบำบัดเพื่อลดอาการปวดกล้ามเนื้อต่างๆด้วยเครื่องมือทางกายภาพบำบัดมีหลากหลายเครื่องมือ เช่น Shortwave, Shockwave, Laser และ Ultrasound เป็นต้น ซึ่งแต่ละเครื่องมือจะมีจุดประสงค์ในการใช้การลดอาการปวดที่แตกต่างกัน บางเครื่องมือสามารถลดอาการปวดได้ถึงในข้อต่อต่างๆของร่างกาย บางเครื่องมือสามารถลดอาการได้แค่บริเวณกล้ามเนื้อ บางเครื่องสามารถลดอาการปวดได้ทั้งบริเวณกล้ามเนื้อและบริเวณข้อต่อของร่างกาย ซึ่งวันนี้ทาง ReBRAIN จะมาพูดถึงเครื่องกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนัง(TENs) ว่าสามารถลดปวดได้อย่างไร
การรักษาลดอาการปวดด้วยเครื่องกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนัง (TENs) เป็นการกระตุ้นไฟฟ้าในระดับผิวหนัง ซึ่งสามารถลดอาการปวดกล้ามเนื้อผ่านสองกลไกหลักๆ 3 กลไก คือ 1.ใช้การกระตุ้นไฟฟ้าไปกระตุ้นให้เส้นประสาทขนาดใหญ่ที่ชื่อ เอแอฟฟ่าและเบต้า เพื่อไปยับยั้งการส่งกระแสประสาทความเจ็บปวดจากเส้นประสาทขนาดเล็กที่ชื่อ เอเดลต้า ลง ไม่ให้กระแสประสาทที่นำส่งความเจ็บปวดขึ้นไปสู่สมองและกระตุ้นการหลั่งสารคล้าย GABA เพื่อยับยั้งการส่งสัญญาณความเจ็บปวด 2.ใช้การกระตุ้นไฟฟ้าผ่านตัวรับความรู้สึกความเจ็บปวดในกล้ามเนื้อเพื่อหลั่งสารลดความเจ็บปวดที่ชื่อ เอนดอร์ฟิน (Endorphin) 3.ใช้การกระตุ้นไฟฟ้ากระตุ้นเส้นใยประสาทที่รับวามเจ็บปวดของร่างกายให้หลั่งสารชื่อ เอนเคฟาลิน (Enkaphalin) ซึ่งคุณสมบัติคล้ายสารมอร์ฟิน คือสามารถลดความเจ็บปวดลง
ข้อบ่งใช้สำหรับการใช้เครื่องกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนัง (TENs)
1.สามารถใช้ลดอาการปวดในระยะเฉียบพลัน (ช่วงตั้งแต่เริ่มมีอาการปวด) ในกลุ่มอาการปวดต่างๆ เช่น ปวดหลัง ปวดคอ อาการปวดจากข้อเท้าพลิก เป็นต้น
2.ลดอาการปวดในระยะเรื้อรังได้ เช่น โรครูมาตอยด์ เป็นต้น
3.ลดอาการปวดในผู้ป่วยหลังผ่าตัดในระยะเฉียบพลันได้ เช่น การผ่าตัดบริเวณช่องท้อง ช่องอก เป็นต้น
4.ลดอาการขณะใกล้คลอดและหลังคลอด (จะติดตัวกระตุ้นไฟฟ้าเพื่อลดอาการปวดบริเวณหลัง)
สำหรับข้อห้ามในการรักษาด้วยวิธีนี้ ได้แก่
1.ผู้ป่วยที่ติดเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ (Cardiac pacemarker) จะไม่ติดเครื่องกระตุ้นใกล้เคียงบริเวณเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ
2. ผู้ป่วยที่มีภาวะโรคกล้ามเนื้อหัวใจ (Myocardial disease)
3.ผู้ป่วยที่มีแผลติดเชื้อ
4.ผู้ป่วยที่ไม่สามารถสื่อสารให้เข้าใจได้
5.ผู้ป่วยที่เป็นเด็กเล็กหรือทารก
6.ผู้ป่วยโรคมะเร็งจะไม่วางตัวกระตุ้นบริเวณที่มีมะเร็ง
7.ผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องการรับรู้ความรู้สึก
ข้อควรระวังในการรักษาด้วยวิธีนี้ ได้แก่
1.ผู้ป่วยที่มีอาการระคายเคืองที่ผิวหนังได้ง่าย
2.ผู้ป่วยที่มีภาวะไหลเวียนเลือดไม่ดี
3.การวางตัวกระตุ้นบริเวณทรวงอกและช่องท้องส่วนล่าง
4.วางตัวกระตุ้นใกล้บริเวณที่มีโลหะฝังอยู่ในร่างกาย
ดังนั้นการรักษาด้วยการกระตุ้นไฟฟ้าผ่านผิวหนังสามารถช่วยทำให้ลดอาการปวดได้โดยผ่านการกระตุ้นเส้นประสาทขนาดใหญ่เพื่อไปยับยั้งกระแสประสาทขนาดเล็กที่นำความเจ็บปวดได้ นอกจากนี้สามารถยับยั้งอาการปวดผ่านการหลั่งสารคล้ายมอร์ฟินเพื่อลดอาการปวดได้เช่นกัน และผ่านทางการกระตุ้นตัวรับความรู้สึกความเจ็บปวดในกล้ามเนื้อ ทั้งนี้การรักษาเพื่อลดอาการปวดจากสาเหตุต่างๆ ต้องพึ่งพาการรักษาอื่นๆทางกายภาพบำบัดด้วย เช่น การยืดเหยียดกล้ามเนื้อ การขยับเคลื่อนไหวข้อต่อ หรือการรักษาด้วยเครื่องมือทางกายภาพบัดอื่นๆ เป็นต้น เพราะการรักษาด้วยการกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนังเพียงอย่างเดียวไม่ได้แก้อาการปวดจากพยาธิสภาพโดยตรง เพียงแต่บรรเทาอาการปวดให้ลดลงทั้งจากบริเวณกล้ามเนื้อหรือบริเวณข้อต่อของร่างกาย
stimulator How can transcutaneous electrical nerve conduction (TENs) be used to reduce pain?
Physiotherapy treatment to reduce muscle pain with various physical therapy tools, such as Shortwave, Shockwave, Laser and Ultrasound, etc., each of which has a different purpose for pain relief. Some tools can reduce pain in the joints of the body. Some tools can reduce symptoms only in the muscle area. Some machines can reduce pain in both the muscles and joints of the body.
Today, ReBRAIN will talk about transcutaneous electrical nerve stimulation (TENs) machines that can reduce pain.
References:
สมชาย รัตนทองคำ. (2537). การกระตุ้นด้วยกระแสทีอีเอ็นเอส. ขอนแก่น : ภาควิชากายภาพบำบัด คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ปริญญา เลิศสินไทย. (2562). ไฟฟ้าบำบัดสำหรับนักกายภาพบำบัด. พิษณุโลก : มหาวิทยาลัยนเรศวร.
Kahn J. (1994). Transcutaneous electrical nerve stimulation(TENs). In : Kahn J Principle and practice of electrotherapy. (3rd ed,. pp.107-125) New York : Churchill Livingstone.
Watson T. (2009). Electrotherapy: evidence-based practice. 12thed. London : Elsevier.