ภาวะ น้ำเกินในสมอง (Normal pressure hydrocephalus) ภัยเงียบใกล้ตัวในผู้สูงอายุ
ภาวะ น้ำเกินในสมอง (Normal pressure hydrocephalus) ภัยเงียบใกล้ตัวในผู้สูงอายุ
เมื่ออายุมากขึ้น โรคต่าง ๆ ก็คืบคลานเข้ามา อีก 1 ภาวะที่คนส่วนใหญ่ยังไม่รู้จัก คือ ภาวะน้ำเกินในโพรงสมอง (Normal pressure hydrocephalus) ซึ่งภาวะนี้พบได้มากในผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 60 ปี สามารถพบภาวะของโรคนี้ในผู้สูงอายุ อายุระหว่าง 65-79 ปีถึง 2.1% และพบในคนอายุมากกว่า 80 ปีถึง 8.9% ซึ่งมากขึ้นถึง 4 เท่า หลายคนเริ่มสงสัยแล้วว่าอาการของภาวะนี้เป็นอย่างไร มีคนใกล้ตัวเป็นภาวะนี้อยู่โดยที่ไม่รู้ตัวหรือไม่ วันนี้ ReBRAIN จะมาไขข้อสงสัยเกี่ยวกับภาวะน้ำเกินในโพรงสมองให้ทุกคนเข้าใจมากยิ่งขึ้น
ภาวะน้ำเกินในโพรงสมอง (Normal pressure hydrocephalus) เป็นภาวะที่ความดันในกะโหลกศีรษะเพิ่มขึ้น เนื่องจากน้ำหล่อเลี้ยงสมองไม่สามารถระบายออกไปได้จากสาเหตุต่าง ๆ ทำให้โพรงสมองมีน้ำหล่อเลี้ยงสมองมากเกินผิดปกติ สาเหตุที่ของภาวะนี้ได้แก่ ความผิดปกติแต่กำเนิด (Congenital anomaly) และ โรคที่เกิดการบาดเจ็บของสมอง เช่น โรคหลอดเลือดสมอง (Cerebrovascular accident) โรคเนื้องอกในสมอง (Brain tumor) การติดเชื้อในสมอง (Central nervous system infection) และ ยังมีประเภทที่ไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic) ด้วยเช่นกัน เมื่อโพรงสมองขยายตัวขึ้นทำให้กดเบียดเนื้อสมอง ซึ่งส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางระบบประสาทตามมา
อาการหลักของภาวะนี้จะแสดงใน 3 ด้านหลักดังนี้
- ปัญหาการเดินและการทรงตัว (Gait disturbance) เป็นอาการแสดงแรกเริ่มเมื่อมีภาวะน้ำเกินในโพรงสมอง ซึ่งผู้ที่มีภาวะนี้จะเริ่มก้าวเดินลำบาก ก้าวสั้นลง เท้าลากพื้น ก้าวขาถี่ ๆ และเดินกางขา
- ปัญหาเกี่ยวกับปัสสาวะเล็ด ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้ (Urinary incontinence)
- ปัญหาเกี่ยวกับความคิด ความจำ (Cognitive decline) อาการเกิดขึ้นไม่คงที่แตกต่างกันไปในแต่ละวันและแต่ละบุคคล ปัญหาที่มักพบ ได้แก่ การรับรู้วันเวลา สมาธิลดลง การประมวลผลและการตอบคำถามช้าลง สับสน การตัดสินใจช้าลง
ซึ่งปัญหาเกี่ยวกับความคิด ความจำที่เกิดขึ้น อาการคล้ายคลึงกับโรคสมองเสื่อม (Dementia) และ โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) ซึ่งการแยกโรคจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยและตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์ ได้แก่ การตรวจด้วยภาพรังสีวินิจฉัย (Diagnosis imaging) คือ การตรวจ CT scan และ MRI
การรักษาทางการแพทย์มีหลากหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็น การรักษาทางยา การรักษาด้วยการผ่าตัดใส่สายระบายน้ำในโพรงสมองออกสู่ภายในร่างกาย หรือ ระบายออกภายนอกร่างกาย ซึ่งหากการวินิจฉัยโรคถูกต้อง และ ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาการของผู้ป่วยจะดีขึ้นทันทีโดยเฉพาะปัญหาเรื่องความคิด ความจำ และ การเดิน หลังจากได้รับการรักษาทางการแพทย์เรียบร้อยแล้ว กายภาพบำบัดก็เป็นอีกหนึ่งการรักษาที่สำคัญที่จะช่วยฟื้นฟูการเดิน ลดความเสี่ยงในการล้ม และกลับมาใช้ชีวิตได้ปกติมากที่สุด หรือในปัจจุบันมีการทำ กายภาพบำบัดที่บ้าน ได้ การรักษากายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่องจึงมีส่วนสำคัญที่จะช่วยให้การฟื้นฟูได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
ในบทความถัดไปทาง ReBRAIN จะมาอธิบายถึงการกายภาพบำบัดในผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำในโพรงสมองเกิน ว่าจะช่วยให้ผู้ป่วยดีขึ้นได้อย่างไร รอติดตามบทความถัดไปกันนะคะ
แหล่งอ้างอิง
- Andersson, J., Rosell, M., Kockum, K., Lilja-Lund, O., Söderström, L., & Laurell, K. (2019). Prevalence of idiopathic normal pressure hydrocephalus: A prospective, population-based study.PloS one, 14(5), e0217705.
- Borgaro, S. R., & Alcott, S. Early Neurorehabilitation for Patients with Normal Pressure Hydrocephalus.
- Jackson, N. A., & Billek-Sawhney, B. (2012). Normal pressure hydrocephalus physical therapy assessment before and after cerebrospinal fluid drainage. Journal of Acute Care Physical Therapy, 3(2), 189-192.อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่นี่Facebook :: ReBRAIN