เครื่องมือ อัลตร้าซาวด์ คืออะไร รักษาคนไข้ได้อย่างไร
ในปัจจุบันมีการออกแบบเครื่องมือทางกายภาพบำบัดมากมาย เพื่อใช้ในการรักษาอาการต่างๆอย่างเหมาะสม หนึ่งในเครื่องมือเหล่านั้นคือ เครื่อง อัลตร้าซาวด์ โดยเครื่องนี้มีไว้ทำไม บางคนชอบคิดว่าคือเครื่องมือที่ใช้เพื่อตรวจดูการเจริญเติบโตของเด็กทารกในครรภ์ แต่ไม่มีใครรู้เลยว่าอัลตร้าซาวด์ก็สามารถนำมาใช้เป็นเครื่องมือในทางกายภาพบำบัดเพื่อรักษาโรคได้เหมือนกัน ในวันนี้เราจะพามารู้จักเครื่องมือชนิดนี้กัน
อัลตร้าซาวด์ในทางกายภาพบำบัด คือ เครื่องมือชนิดหนึ่งที่ใช้คลื่นเสียงความถี่สูง โดยสามารถให้ ความร้อนลึกต่อเนื้อเยื่อได้ 2 ถึง 5 เซนติเมตร ซึ่งความถี่ที่เราใช้จะมี 2 แบบ คือ
แบบที่ 1 ความถี่ 1 เมกะเฮิรตซ์ (MHz) สามารถลงสู่เนื้อเยื่อได้ลึก 3 – 5 เซนติเมตร
แบบที่ 2 ความถี่ 3 เมกกะเฮิร์ต (MHz) สามารถลงสู่เนื้อเยื่อได้ลึก 1 – 2 เซนติเมตร
โดยในทางกายภาพบำบัดส่วนใหญ่จะนำมาใช้เพื่อลดปวด ลดบวม กระตุ้นการไหลเวียนเลือดลดความตึงตัวของกล้ามเนื้อ ในบริเวณหัวของอัลตร้าซาวด์ จะมีผลึกคริสตัลที่ทำหน้าที่ในการเปลี่ยนกระแสไฟฟ้าที่เข้ามาเป็นพลังงานความร้อน โดยพลังงานความร้อนที่ผ่านเข้าสู่เนื้อเยื่อนั้น จะช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของเนื้อเยื่อ เพิ่มการไหลเวียนเลือด เพิ่มความเร็วในการนำกระแสประสาท และการทำงานของเอนไซม์ ลดการอักเสบและลดปวดได้นั่นเอง ซึ่งความร้อนสะสมที่เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อจะกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ทำให้สามารถชะล้างของเสีย สารเคมีต่างๆที่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดออกจากบริเวณนั้น
โดยความเจ็บปวดที่เกิดขึ้นอาจมีสาเหตุมาจาก เนื้อเยื่อบริเวณนั้นได้รับบาดเจ็บ (มีการหลั่งสารเคมีกระตุ้นความเจ็บปวด) แรงดันจากการบวม (edema) แล้วมากดทับเส้นประสาทรับความรู้สึกปวด การบาดเจ็บจากการที่เนื้อเยื่อถูกยืดมากเกินไป เป็นต้น ผลของการใช้อัลตร้าซาวด์นั้นก็คือ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ช่วยลดปวด ลดบวม ลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ แต่ก็มีเครื่องมือบางอย่างที่สามารถช่วยได้เช่นกัน เช่น แผ่นประคบความร้อน แต่ความร้อนที่ได้นั้นลงได้แค่กล้ามเนื้อบริเวณผิวชั้นตื้น ไม่สามารถลงได้ลึกเหมือนอัลตร้าซาวด์ จึงแตกต่างกัน แต่มีบางคนที่ไม่สามารถใช้อัลตร้าซาวด์ได้ เช่น บุคคลที่มีภาวะแทรกซ้อน กระดูหักที่ยังไม่ติดกันดี เป็นมะเร็ง วัณโรค หรือในหญิงตั้งครรภ์ที่มีอาการปวดบริเวณท้องหรือหลัง หรือในคนที่มีการรับรู้ความรู้สึกบกพร่อง บุคคลที่ใส่อุปกรณ์ในร่างกายต่างๆ เช่น โลหะพลาสติกหรือเครื่องกระตุ้นหัวใจ ก็อาจไม่สามารถใช้เครื่องมืออัลตร้าซาวด์ในการรักษาได้ เนื่องจากคลื่นอัลตร้าซาวด์ที่ลงสู่เนื้อเยื่ออาจไปกระตุ้นการเพิ่มตัวของเซลล์ที่ก่อมะเร็ง เนื้องอก หรือโรคแทรกซ้อนบางอย่างที่อาจมีการแพร่กระจายเพิ่มขึ้นในร่างกายได้ หรือบางทีคลื่นอัลตร้าซาวด์อาจไปรบกวนการทำงานของอุปกรณ์บางอย่างในร่างกายที่เราฝัง ให้ทำงานผิดปกติได้ หรือในหญิงตั้งครรภ์ถ้าไปใช้อัลตร้าซาวด์บริเวณใกล้ท้องหรือหลัง อาจส่งผลต่อการเจริญเติบดตของทารกในครรภ์ได้
ดังนั้นทางกายภาพบำบัดส่วนใหญ่จะนำมาใช้เพื่อลดปวด ลดบวม กระตุ้นการไหลเวียนเลือด ลดความตึงตัวของกล้ามเนื้อเพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ให้ทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้นแต่ในการจะเลือกใช้เครื่องมือในการรักษาคนไข้แต่ละคน ต้องดูโรคประจำตัวหรือข้อห้ามข้อควรระวังในการใช้เครื่องกับบางคนที่ไม่สามารถใช้อัลตร้าซาวด์ได้
อ้างอิง
1.ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กภ.ภครตี ชัยวัฒน์และคณะ(2561). Electrotherapy and Thermotherapy.ข้อบ่งชี้ ข้อควรระวัง ข้อห้ามในการใช้คลื่นอัลตราซาวด์.คณะกายภาพบำบัดมหาวิทยาลัยมหิดล
2.การรักษาด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ (Therapeutic Ultrasound) ค้นหาจาก: https://kaorarinsuk.com/therapeutic-ultrasound/#
What is an ultrasound device? How does it treat patients?
Currently, many physical therapy devices have been designed to be used to treat various symptoms appropriately. One of those devices is an ultrasound machine. What is this device for? Some people like to think that it is a tool used to check the growth of a fetus in the womb. But no one knows that ultrasound can also be used as a physical therapy tool to treat diseases. Today, we will introduce you to this type of device.
Ultrasound in physical therapy is a type of tool that uses high-frequency sound waves. It can provide heat to the tissue 2 to 5 centimeters deep. There are 2 types of frequencies that we use:
Type 1: 1 megahertz (MHz) frequency can penetrate the tissue 3-5 centimeters deep.
Type 2: 3 megahertz (MHz) frequency can penetrate the tissue 1-2 centimeters deep.
In physical therapy, it is mostly used to reduce pain, reduce swelling, stimulate blood circulation, and reduce muscle tension. In the ultrasound head area, there are crystals that function to change the incoming electrical current into heat energy. The heat energy that passes into the tissue will help increase tissue flexibility, increase blood circulation, increase the speed of nerve conduction and enzyme function, reduce inflammation and reduce pain. The accumulated heat in the tissue stimulates blood circulation, allowing waste and chemicals that cause pain to be flushed out of the area
