การรักษา/ฟื้นฟู เส้นเลือดในสมองตีบ
ทุกคนรู้หรือไม่ว่าโรคหลอดเลือดสมองแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic stroke) และโรคหลอดเลือกสมองแตก (Hemorrhagic stroke) ซึ่งโรคหลอดเลือดในสมองทั้ง 2 ชนิดนี้ สามารถเกิดได้อย่างเฉียบพลันและมักจะมีอาการนำ เช่น อ่อนแรงของแขนและขาครึ่งซีก ปวดศีรษะ ตาพร่ามัวและเห็นภาพซ้อน ซึ่งวันนี้เราจะมาดูกันครับว่าเราจะสามารถรักษาและฟื้นฟู เส้นเลือดในสมองตีบ ได้อย่างไรบ้างมาดูไปพร้อมกันครับ
อย่างแรกหลักจากเกิดอาการ เส้นเลือดในสมองตีบ ทางการแพทย์จะใช้ยาในการรักษาโรคหลอดเหลือดสมองโดยการใช้ยาละลายลิ่มเลือด Thrombolytic Agent ( rt-PA ) ซึ่งยา rt-PA จะไปสลายลิ่มเลือดที่อุดตันอยู่ให้สลายตัวเพื่อให้เลือดสามารถไปเลี้ยงสมองบริเวณที่มีการขาดเลือดให้สามารถฟื้นกลับมาได้เป็นปกติ โดยก่อนการใช้ยาต้องมีการวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง ตามระยะเวลาของการเข้ามารับการรักษาเสียก่อน และจะพิจารณาการให้ยาโดยมีเงื่อนไขซึ่งการรักษาด้วยยาดังกล่าวอาการที่เกิดขึ้นต้องไม่เกิน 3 ชั่วโมงและยืดเวลาได้ถึง 4.5 ชั่วโมง เหตุผลเพราะในระยะเวลาดังกล่าวการจับตัวกันของลิ่มเลือดยังไม่แข็งตัวเต็มที่จึงทำให้การใช้ยาเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด หรือถ้าหากมาช้ากว่านั้น ทั้งในภาวะหลอดเลือดสมองตีบและแตกแพทย์จะรักษาแบบประคับประคองอาการโดยการให้ ยาต้านเกล็อดเลือด ยาป้องกันเลือดแข็งตัว หรือ น้ำเกลือ ( NSS ) เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการอุดตันของเลือดหรือป้องกันไม่ให้การไหลเวียนเลือดลดลง โดยถ้าหากคนไข้ยังมีระดับการรับรู้สติไม่ดีหรือยังหลับอยู่ตลอดเวลาและมีการใส่อุปกรณ์ทางการแพทย์เช่น ET tube, NG tube การรักษาทางกายภาพที่ทำได้คือการยืดเหยียดกล้ามเนื้อเพื่อป้องกันการหดสั้นของกล้ามเนื้อและการยึดติดของข้อต่อต่างๆ และจัดท่านอนหรือท่าระบายเสมหะเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนต่างๆในร่างกาย ซึ่งในระยะเฉียบพลันถ้าหากผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างรวดเร็วและถูกวิธีจะทำให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้เร็วขึ้น สังเกตได้จากผู้ป่วยเช่นสามารถขยับแขนขาได้ดีขึ้น รู้สึกตัวหรือสามารถโต้ตอบสื่อสารได้มากขึ้น
ต่อไปเมื่อแผล อาการบาดเจ็บ หรือพยาธิสภาพของสมองได้หยุดลงแล้วต่อไปจะเข้าสู่ช่วงของการรักษาฟื้นฟูหรือช่วงที่เรียกกันว่า Golden period หรือเป็นช่วง 3 – 6 เดือนแรกซึ่งการฟื้นตัวของร่างกายของแต่ละคนอาจจะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับความรุนแรงและตำแหน่งของสมองที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งบางคนอาจจะฟื้นตัวได้เร็วจนสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างปกติใน 1 อาทิตย์ ซึ่งการรักษาในระยะของการฟื้นฟูนี้จะประกอบไปด้วยการรักษาทางเลือกหลากหลายรูปแบบเช่น การฝังเข็ม การกระตุ้นไฟฟ้า การกายภาพบำบัด ซึ่งการรักษาด้วยวิธีการกายภาพบำบัดจะเน้นเฉพาะเจาะจงไปที่ปัญหาของผู้ป่วย โดยจะมีการตรวจประเมินร่างกายต่างๆเพื่อการออกกำลังกาย รักษาและฟื้นฟู ร่วมกับการใช้การรักษาทางเลือกอื่นๆ เช่น การกระตุ้นแม่เหล็กไฟฟ้า ( TMS ), การฝังเข็มร่วมกับการกระตุ้นไฟฟ้า เพื่อให้ตอบโจทย์กับปัญหาการเคลื่อนไหวหรือปัญหาในการทำกิจวัตรประจำวันต่างๆของคนไข้อย่างถูกต้อง รวมถึงการป้องกันและลดความเสี่ยงในการพลัดตกหกล้มและภาวะแทรกซ้อนอื่นๆเพิ่มเติม เช่น ระบบหายใจ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของผู้ป่วยอีกด้วย
ดังนั้นถ้าหากเรามีความรู้และและความเข้าใจในโรคหลอดเลือดสมอง จะทำให้เราสามารถดูแลผู้ป่วยให้ได้รับการรักษาและการฟื้นฟูได้อย่างรวดเร็วและถูกวิธีจะอาจจะส่งให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติได้อย่างรวดเร็ว หรือถ้าหากเราสามารถแนะนำการรักษาฟื้นฟู ทางกายภาพบำบัดหรือการรักษาทางเลือกอื่นๆได้อย่างเหมาะสมกับปัญหาก็จะทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาใช้ชีวิตและกลับมาทำกิจวัตรประจำวันได้อย่างรวดเร็วและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอีกด้วย
อ้างอิง
- REBRAIN ทีมนักกายภาพบำบัดเฉพาะทาง . โรคหลอดเลือดสมองเป็นแล้วไม่หาย สูญเสียความสามารถอย่างถาวรหรือฟื้นตัวได้. ( 14 กันยายน 2021 )
- กภ. สุธางค์ ตัณทนาวิวัฒน์ . โรคหลอดเลือดสมอง ทำอย่างไรฟื้นตัวได้เร็ว .หมาวิทยาลัยมหิดล ศูนย์กายภาพบำบัด คณะกายภาพบำบัด. ( 23 กุมภาพันธ์ 2021 )
- การฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง. หัวเฉียวแพทย์แผนจีน. https://www.huachiewtcm.com/content/6894/. ( 10 ตุลาคม 2566 )
4.PHAYATHAI STROKE CENTER. โรคหลอดเลือดสมองและการรักษา. http://phyathaistrokecenter.com/de_aboutkanruksa.php?p=3&lang_ch=th. สืบค้นวันที่
( 14 ตุลาคม 2566 )
Treatment/Rehabilitation Cerebral hemorrhage
Does everyone know that cerebrovascular disease can be divided into 2 groups: ischemic stroke and hemorrhagic stroke? These 2 types of cerebral cerebrovascular disease can occur in It is acute and often has leading symptoms such as weakness of the arms and legs, headaches, blurred vision and double vision. Today we will take a look at how we can treat and restore a stroke. Let’s see together.
The first thing after symptoms appear Cerebral hemorrhage Medically, medicine is used to treat cerebral artery disease by using the blood clot-dissolving drug Thrombolytic Agent (rt-PA). The drug rt-PA will break up the clogged blood clot so that the blood can flow to it. The area of the brain where there is a lack of blood flow can be restored to normal. Before using the drug, a diagnosis of stroke must be made. According to the time period of coming to receive treatment first And will consider giving medicine under the condition that the treatment with said medicine must not last more than 3 hours and can extend up to 4.5 hours.
The reason is because during that time the blood clot has not fully hardened. Thus making the use of medicine as efficient as possible. Or if it comes later than that In both cerebral ischemic and ruptured situations, doctors will provide palliative treatment by giving anticoagulant drugs Medicine to prevent blood clotting or normal saline (NSS) to prevent blood clots from forming or reduce blood flow.
If the patient still has a low level of consciousness or is still asleep all the time and has a medical device such as an ET tube, NG tube, physical treatment that can be done is stretching the muscles to prevent shortening of the muscles. Muscles and joint attachments and arrange sleeping positions or mucus drainage positions to prevent various complications in the body In the acute phase, if the patient receives treatment quickly and correctly, the patient will be able to recover faster. Observations from the patient such as being able to move their arms and legs better. Feeling more aware or able to respond and communicate more