เข่าจ๋า… อยู่ตรงไหน
เข่าเป็นข้อต่อที่อยู่ระหว่างข้อสะโพกกับข้อเท้า ประกอบไปด้วย กระดูกต้นขาท่อนบนส่วนปลาย (femur) และกระดูกต้นขาท่อนล่างส่วนบน (tibia) กระดูกทั้ง 2 นี้ จะมีเส้นเลือดและเส้นประสาทมาเลี้ยง จึงจำเป็นที่จะต้องมีข้ออ่อน (cartilage) มาอยู่เพื่อห่อหุ้มปลายกระดูก ไม่ให้กระดูกเกิดการเสียดสีกัน กล้ามเนื้อ (muscle) ที่เกาะกระดูกมาช่วยออกแรงให้เกิดการเคลื่อนไหวและเส้นเอ็น (ligament) ช่วยเพิ่มความมั่นคงของข้อต่อในขณะเคลื่อนไหว และส่วนที่สำคัญสุดๆ
หมอนรองเข่า (meniscus) วางตัวอยู่ระหว่างข้อเข่า มีความยืดหยุ่นช่วยในการกระจายแรงลงน้ำหนักในขณะที่เข่ามีการเคลื่อนไหว
ข้อเข่าเสื่อม …ได้ยังไงกัน
เข่าเปรียบเหมือนบานพับประตู ที่เราใช้งานทุกวันจนมีความเสื่อม เกิดสนิม และมีเสียงดังเอี๊ยด ๆ อยู่บริเวณประตู เราจะแก้โดยการเอาน้ำมันมาหยอด เพื่อให้เปิดปิดประตูง่ายขึ้นและไม่มีเสียงดังรบกวน แต่เข่าเราไม่สามารถหยอดน้ำมันได้
ในชีวิตประจำวันเราไม่สามารถเลี่ยงใช้งานเข่าได้ ไม่ว่าจะเป็นการนั่ง ยืน หรือเดิน ล้วนแล้วแต่มีการเคลื่อนไหวและลงน้ำหนักที่เข่า นานวันเข้า..ผิวของข้อเข่า เกิดการเสียดสี การกระแทก แรงบิด แรงเฉือน เมื่อกล้ามเนื้อมีแรงไม่มากพอที่จะพยุงโครงสร้างข้อเข่า ทำให้ผิวข้ออ่อนหลุดออก และ ข้อเข่าเสื่อม ในที่สุด เหมือนกับเวลาที่เราเอาค้อนมาทุปปูน ปูนจะกระเทาะออกมาเป็นเศษเล็ก ๆและบางลงเรื่อยๆ ผิวข้ออ่อนก็เช่นกัน เมื่อถึงตอนนั้น เราอาจจะมีอาการปวดขึ้นมา หากปล่อยไว้เรื่อยๆกระดูกเกิดการเสียดสีกัน เนื้อกระดูกจะสร้างผิวกระดูกเพื่อมาซ่อมแซมปิดกระดูกในส่วนที่ถลอก ทำให้เกิดกระดูกงอก (spur) ขึ้น มีผลทำให้เข่าเกิดการอักเสบได้ง่ายและผิดรูปหรือโก่งได้
ใครกันที่มีโอกาส ข้อเข่าเสื่อม ได้ง่าย
- ผู้สูงอายุ ความเสื่อมของข้อเข่าเป็นไปตามอายุที่เพิ่มขึ้นเหมือนเศษเหล็กผุ
- ฮอร์โมนในส่วนต่อมไร้ท่อ เช่น ฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งมีหน้าที่ยับยั้งการสลายตัวของกระดูกและเพิ่มการดูดซึมของแคลเซียม ทำให้โอกาสข้อเข่าเสื่อม ในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย
- ข้อเข่ามีความผิดปกติแต่กำเนิด เป็นผลมาจากกรรมพันธุ์ได้เช่นกัน
- ข้ออักเสบจากรูมาตอยด์ โรคติดเชื้อ หรือเคยประสบอุบัติเหตุกระดูกขาหักมาก่อน มีผลทำให้การการลงน้ำหนักเราผิดไปจากรูปแบบการเดินที่ถูกต้อง และกำลังกล้ามเนื้อขาฝ่อลีบจากอุบัติเหตุทำให้ไม่สามารถใช้งานได้อย่างเต็มที่ทำให้เข่าเกิดความไม่มั่นคงได้
- อ้วน น้ำหนักตัวที่เพิ่มมากขึ้นมีผลต่อการลงน้ำหนักที่เข่า เพราะเมื่อลงน้ำหนัก แรงกระแทกที่ส่งมาที่เข่ายิ่งมากตามส่งผลให้เกิดการสึกกร่อนของข้อกระดูกอ่อนได้ง่าย
“ข้อเข่าเสื่อม สามารถชะลอ และป้องกันได้ด้วย การออกกำลังกาย
อย่างถูกวิธี โดย… นักกายภาพบำบัด“
ปัจจุบันผู้ที่มีอาการปวดเข่า เริ่มมีการดูแลรวดเร็วมากขึ้น นอกจากการพบแพทย์ได้ยากลดอาการปวดแล้ว ยังมีการดูแลโดยไปทำกายภาพบำบัด หรือ ทำกายภาพบำบัดที่บ้าน โดย นักกายภาพบำบัดที่มีใบประกอบวิชาชีพ ทำให้ชะลออาการปวดและเพิ่มอายุการใช้งานเข่า และเลี่ยงการ ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า นั่นเอง
