การตรวจ Functional balance grade

การตรวจ Functional balance grade

ผู้ป่วยหลอดเลือดสมองมักจะมีความลำบากในการควบคุมการเคลื่อนไหวต่างๆ ที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตประจำวันซึ่งมีผลต่อคุณภาพชีวิต อีกหนึ่งปัญหาที่มักพบคือ ปัญหาการทรงตัวในท่าทางต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นในท่านั่งหรือท่ายืน วันนี้เรามารู้จักการตรวจการทรงตัวและการประเมินผลกัน

การทรงตัวคือ ความสามารถในการรักษาจุดศูนย์กลางมวลของร่างกายให้อยู่ภายในฐานรองรับน้ำหนัก (Base of support) ในขณะทรงท่าทางเพื่อทำกิจกรรมต่างๆ โดยอาศัยการทำงานของระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ ร่วมกับระบบประสาทที่รับได้จากการมองเห็น (Vision), การรับรู้ตำแหน่งของร่างกาย (Proprioception) และระบบการทรงตัว (Vestibular system) ซึ่งทำงานประสานกันและประมวลผลในสมองให้สั่งการออกมาเป็นการทรงท่าทางได้ในชีวิตประจำวัน

การทรงตัวสามารถประเมินได้ด้วยตนเองจากการตรวจร่างกาย ซึ่งมีวิธีการตรวจประเมินที่หลากหลาย หนึ่งในวิธีการตรวจที่ใช้กันบ่อยคือ การตรวจ Functional balance grade การตรวจจจะแบ่งเป็น 2 แบบคือ แบบคงที่ (Static) และแบบการเคลื่อนไหว (Dynamic) มีเกณฑ์การให้คะแนนดังนี้

คะแนน แปลผล static แปลผล Dynamic
ปกติ (Normal) ผู้ป่วยสามารถรักษาสมดุลได้คงที่จากความท้าทายโดยไม่ต้องอาศัยความช่วยเหลือใดๆ ผู้ป่วยสามารถท้าทายการทรงตัวจากแรงภายนอกระดับสูงสุดได้ และสามารถถ่ายน้ำหนักออกจากฐานรองรับได้อย่างง่ายดายในทุกทิศทาง ไม่เสียสมดุล ไม่มีแรงช่วยจากภายนอก
ดี (Good) ผู้ป่วยสามารถรักษาสมดุลได้โดยไม่ใช้มือจับ มีตัวแกว่งเล็กน้อย ผู้ป่วยสามารถท้าทายการทรงตัวจากแรงภายนอกระดับปานกลางได้ สามารถรักษาสมดุลได้ขณะหยิบของจากพื้น
ปานกลาง (Fair) ผู้ป่วยสามารถรักษาสมดุลได้โดยใช้มือจับอาจต้องการความช่วยเหลือเล็กน้อยเป็นครั้งคราว ผู้ป่วยสามารถท้าทายการทรงตัวจากแรงภายนอกระดับเล็กน้อยได้ สามารถรักษาสมดุลได้ขณะหันศีรษะและลำตัว
แย่ (Poor) ผู้ป่วยต้องจับมือและต้องการความช่วยเหลือระดับปานกลางถึงสูงสุดเพื่อรักษาตำแหน่งของร่างกาย ผู้ป่วยไม่สามารถยอมรับความท้าทายจากแรงภายนอกได้ หรือไม่สามารถเคลื่อนไหวโดยไม่เสียสมดุลได้

 

ตัวอย่างท่าทางการตรวจการทรงท่าในท่านั่งเช่น คะแนนระดับปานกลาง (Fair) ของการทรงตัวแบบคงที่ (static)คือ ผู้ป่วยสามารถนั่งได้โดยใช้มือเท้าเตียงหรือจับขอบเตียง มีเซบ้างต้องช่วยจับประคองเป็นบางครั้งเพื่อไม่ให้ล้ม และคะแนนระดับปานกลาง (Fair) แบบเคลื่อนที่ (dynamic)คือ ผู้ป่วยสามารถนั่งใช้มือเท้าเตียงและสามารถหันลำตัวหรือหันศีรษะได้โดยไม่ล้ม ในการทดสอบแต่ละครั้งจำเป็นต้องมีคนคอยระวังอยู่ใกล้ๆ เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น

การตรวจ Functional balance grade ข้างต้นยังสามารถนำไปใช้เพื่อเป็นการรักษาได้ด้วยเช่นกัน แต่ทั้งนี้ต้องนำไปใช้ให้เหมาะกับความสามารถในปัจจุบันของผู้ป่วย

การทรงท่าหรือการทรงตัวในท่านั่ง ยืนที่ดีได้นั้นสามารถต่อยอดให้ผู้ป่วยทำกิจกรรมที่อยากทำได้ดีขึ้น ใช้ชีวิตประจำวันในบ้านได้ และออกไปทำกิจกรรมข้างนอกได้มากขึ้นเช่น การนั่งทานข้าวเอง นั่งรถเข็นไปเที่ยวนอกบ้าน ยืนอาบน้ำได้ เป็นต้น รวมถึงความเสี่ยงในการล้มตอนนั่ง และยืนก็ลดลงด้วยเช่นกัน

อ่านบทความเพิ่มเติมที่นี่

FACEBOOK :: ReBRAIN 

แหล่งอ้างอิง
1.ภคอร สายพันธ์. ประสิทธิผลของการฝึกเดินด้วยเครื่องฝึกการทรงตัวบนลู่เดิน และการฝึกเดินด้วยวิธี

กายภาพบําบัดแบบดั้งเดิมที่มีผลต่อการทรงตัวในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง (สถาบันสิรินธรเพื่อการฟื้นฟูสมรรถภาพทางการแพทย์แห่งชาติ) กรมการแพทย์

 

2.Muangngoen M, Nualyong T, Inta P, Sresatan Y, Jarruwale P. “Abstracts: Comparison the Outcomes of Balance Performance between

Conventional Balance Training and Balance Map Training in Chronic Stroke

Patients: A Randomized Controlled Trial“ วารสารกรมการแพทย์ 43 (January 2018): 56-62.

 

3.O’Sullivan, S.B. and Schmitz T.J. (2007). Physical rehabilitation: assessment and treatment (5th ed.). Philadelphia: F. A. Davis Company. p.254

 

4.Alonso AC, Luna MN, Dionisio FN, Speciali DS, Garcez-leme LE, Greve JMD, Functional balance Assessment: Review . MEDICALEXPRESS. 2014;1(6):298-301.

Functional balance grade

Patients with stroke often have difficulty controlling various movements necessary for daily life, which affects their quality of life. Another common problem is balance problems in various postures, whether sitting or standing. Today, let’s learn about balance testing and evaluation.

Balance is the ability to maintain the body’s center of mass within the base of support while performing various activities, using the function of the skeletal and muscular systems, along with the nervous system that receives vision, proprioception, and the vestibular system, which work together and process the brain to send commands to perform daily postures.

Balance can be assessed by self-examination, which has a variety of evaluation methods. One of the commonly used methods is the Functional balance grade. The examination is divided into 2 types: Static and Dynamic. The scoring criteria are as follows

โทร.
Scroll to Top