การนวด กระตุ้นระบบขับถ่าย
ปัจจุบัน การนวด ถือว่าเป็นการรักษาอย่างหนึ่งซึ่งนํามาใช้กันอย่างแพร่หลายในการรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ เช่น กล้ามเนื้อเกร็ง มีความเครียด ปวดท้อง ท้องผูก เจ็บครรภ์คลอด และอาการปวดประจําเดือน เป็นต้น นอกจากนี้ การนวด ยังใช้เพื่อช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และข้อต่อต่าง ๆ ในผู้ที่ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดเอว หรือปวดตามข้อ และยังมีการนวดในผู้สูงอายุอีกด้วย กล่าวโดยทั่วไปการนวดให้ประโยชน์โดยตรงในการส่งเสริมการไหลเวียนของระบบโลหิต และช่วยให้ระบบขับถ่ายทํางานได้ดีขึ้น
อาการท้องผูกเป็นอาการที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ซึ่งหมายถึง ความถี่ของการขับถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ ขณะถ่ายอุจจาระมักต้องออกแรงเบ่ง ท้องอืด มีลมเยอะ แน่นท้อง รู้สึกว่าถ่ายไม่หมด ลักษณะอุจจาระจะแข็ง แห้ง และก้อนใหญ่ อาการท้องผูกส่งผลกระทบด้านจิตใจทำให้ผู้ป่วยขาดความกระตือรือร้น เครียดและวิตกกังวล ในปัจจุบันมีการรักษาอาการท้องผูกได้แก่ การใช้ยาสมุนไพร ประคบสมุนไพร และการนวด เป็นต้น
การนวด กระตุ้นการขับถ่าย มีตำแหน่งและวิธีการนวด ดังนี้
- บริเวณมือ: กดจุดที่อยู่หลังมือตรงแอ่งระหว่างโคนนิ้วหัวแม่มือและโคนนิ้วชี้ ถัดจากนิ้วหัวแม่มือประมาณครึ่งนิ้วมือ และถัดจากนิ้วชี้ประมาณ 2 นิ้วมือ จากนั้นใช้นิ้วโป้งกดลงไปที่จุดแล้วค่อย ๆ นวดเข้าหาข้อมือ
- บริเวณข้อศอก: จุดนี้เป็นจุดที่เกี่ยวข้องกับระบบย่อยอาหารและขับถ่าย โดยจุดนวดจะอยู่ตรงด้านหน้าต่ำกว่าข้อพับแขนประมาณ 3-4 นิ้วมือ ขณะงอศอก โดยใช้นิ้วโป้งกดลงที่จุดนวดขึ้นไปทางต้นแขน
- บริเวณท้อง: จุดนี้จะช่วยลดอาการท้องผูกและลดแก๊สในกระเพาะอาหาร รวมทั้งลดอาการเจ็บกล้ามเนื้อบริเวณท้องได้อีกด้วย โดยจุดที่นวดบริเวณท้องนั้นอยู่ใต้สะดือประมาณ 3 นิ้วมือ โดยใช้นิ้วชี้ กลาง และนางกดลงไปที่จุดดังกล่าวแล้วนวดเบา ๆ
- การนวดโดยการนอนราบ:
- ให้นอนราบเตียง หรือพื้นราบ ฝ่าเท้าทั้งสองวางแนบพื้น (นอนชันเข่า)
- เริ่มต้นที่ท้องบริเวณด้านขวา บริเวณเหนือสะโพกขวา ให้ใช้ปลายนิ้วมือทั้งสองกดลงไปที่ท้อง
กดให้ลึกที่สุดเท่าที่รู้สึกสบาย จากนั้นให้กดนวดบริเวณดังกล่าว ให้เคลื่อนเป็นวงกลม แล้วให้ค่อย ๆ ขยับตำแหน่งที่กดนวดขึ้นมาเรื่อย ๆ จนกระทั้งถึงใต้ชายโครงขวา แต่ละจุดที่เคลื่อนไป จะมีการนวดตามแนวของวงกลม เป็นการกด-นวด อย่างช้า ๆ
- จากนั้น ให้ค่อย ๆ เคลื่อนตำแหน่งที่กดนวดผ่านตรงไปยังด้านตรงข้ามถึงชายโครงด้านซ้าย
- ต่อมา ให้กดนวดผ่านลงไปยังท้องด้านล่างเหนือสะโพกด้านซ้าย เมื่อนวดตรงบริเวณท้อง
ด้านล่างซ้ายเสร็จ ให้ขยับไปทางด้านขวา 3 นิ้ว และเคลื่อนต่ำลงอีก 1 นิ้ว เป็นตำแหน่งสุดท้าย แล้วกดนวดในตำแหน่งดังกล่าว เป็นการจบการนวดหนึ่งรอบ ให้ทำวันละ 5 – 20 นาที ทุกวัน
การนวดเพื่อกระตุ้นระบบขับถ่าย สามารถช่วยกระตุ้นการขับถ่ายในผู้ป่วยได้ดี และมีความปลอดภัย แต่อย่างไรก็ตามการนวดเพื่อกระตุ้นระบบขับถ่ายเป็นเพียงวิธีการดูแลร่างกายขั้นพื้นฐานเท่านั้น เพื่อการดูแลร่างกายในระยะยาว และครอบคลุมไม่ให้เกิดอาการท้องผูกและท้องผูกเรื้อรัง จะต้องดูแลร่างกายให้ครบทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็น อาหาร เครื่องดื่ม การพักผ่อน การใช้ชีวิตประจำวัน ความเครียด การทำงาน ล้วนมีผลกับระบบขับถ่าย ดังนั้นเราควรดูแลร่างกายให้ครบทุกด้าน เพื่อสุขภาพที่ดี
อ้างอิง
- ทับทัย เสาศิริ และคณะ. “การศึกษาการนวดกระตุ้นลดอาการท้องผูกในผู้ป่วยติดเตียงตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย” โรงพยาบาลลืออำนาจ จังหวัดอำนาจเจริญ, ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม คณะแพทยศาสตร์ วารสารเวชศาสตร์ฟื้นฟูสาร.
- คิ้ม ทศพักดิ์ และคณะ. 2557. ผลการนวดหน้าท้องร่วมกับการมีส่วนร่วมของครอบครัวต่ออาการท้องผูกในผู้ป่วยสูงอายุที่มีภาวะนอนติดเตียง. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาพยาบาลผู้สูงอายุ, มหาวิทยาลัยบูรพา.
- ปุณรดา. “วิธีแก้ท้องผูกแบบเร่งด่วน: การนวดกดจุดแก้ท้องผูก”. 2024. [ระบบออนไลน์] .แหล่งที่มา https://www.poonrada.net/blog/.
Massage stimulates the excretory system
Currently, massage is considered a form of treatment that is widely used to treat various illnesses, such as muscle tension, stress, stomachache, constipation, labor pain, and menstrual pain. In addition, massage is used to help relax muscles, tendons, and joints in people with muscle pain, back pain, or joint pain. Massage is also used in the elderly. In general, massage directly benefits the circulation of blood and helps the excretory system work better.
Constipation is a common symptom in patients who cannot help themselves, meaning the frequency of defecation is less than 3 times per week. During defecation, they often have to strain, have bloating, gas, feel full, and feel that they have not completely defecate. The stool is hard, dry, and large. Constipation affects the mind, causing patients to lack enthusiasm, stress, and anxiety. Currently, there are treatments for constipation, such as using herbal medicine, herbal compresses, and massage.
