ผ่าตัดโดยใช้ยาสลบ ทำไมต้อง ฝึกการหายใจ
ฝึกการหายใจ นั้นสำคัญมากน้อยแค่ไหนกัะบ ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดโดยวิธีการดมยาสลบ เพราะมักเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ปอดตามมาหลังการผ่าตัด ดังนั้นการกายภาพบำบัดด้วยการสอนหายใจ จะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนในส่วนนี้ได้ การฝึกการหายใจช่วยได้อย่างไรไปดูกันครับ
การผ่าตัดโดยวิธีดมยาสลบมีผลกระทบต่อการลดการทำงานของเซลล์ขน (Cilia) ในหลอดลม ซึ่งทำหน้าที่โบกพัดช่วยขับเสมหะ ร่วมกับการปวดแผลผ่าตัดทำให้การไอเอาเสมหะออกได้ไม่มีประสิทธิภาพ ส่งผลให้เสมหะคั่งค้าง และขับเสมหะได้ยากขึ้น แต่การฝึกการหายใจจะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว
ผลกระทบจากการผ่าตัดโดยวิธีดมยาสลบ
1. ทำให้อากาศที่ค้างในปอดลดลง ภาวะปกติเมื่อหายใจออกสุดจะมีอากาศเหลือค้างอยู่ในปอด เพื่อป้องกันไม่ให้ถุงลม หรือหลอดลมตีบแคบ ในการวางยาสลบเพื่อผ่าตัดมีผลลดอากาศคงค้างในปอด 30% เนื่องจากยาสลบส่งผลให้ความตึงตัวของกล้ามเนื้อกะบังลมลดลง ทำให้กะบังลมยกตัวขึ้น ร่วมกับแรงดันหน้าท้องมาก
2. การระบายเสมหะในหลอดลมลดลง รวมถึงการใช้ท่อช่วยหายใจ และการได้รับออกซิเจน ทำให้เสมหะแห้งเอาออกได้ยาก
3. การไอไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากปวดแผล และยาสลบมีผลไปกดการทำงานของปฏิกิริยาที่เกี่ยวกับการไอ (Coughing reflex)
4. การสร้างสารลดแรงตึงผิว (Surfactant) ในถุงลมลดลง ซึ่งเป็นสารที่ช่วยไม่ให้ถุงลมยุบตัว
5. การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลงจากผลของยาสลบ เกิดภาวะท้องอืด แรงดันในช่องท้องมากขึ้น และไปดันกะบังลมทำให้หายใจลำบากมากขึ้น
อาการที่มักพบได้บ่อยหลังการผ่าตัดคือ มีเสมหะมาก ระบายอากาศไม่ดี มีภาวะหอบเหนื่อย เหนื่อยง่าย ร่างกายอ่อนล้า และอาการเจ็บแผล ซึ่งอาการที่เกี่ยวกับการระบายอากาศ อาการเหนื่อย
สามารถแก้ได้ด้วยการฝึก การหายใจ
การเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัดโดยวิธีดมยาสลบ และการทำกายภาพบำบัดหลังการผ่าตัด มีประโยชน์ดังนี้
1. เพิ่มการระบายอากาศโดยการฝึกการหายใจ
2. การพยุงแผลผ่าตัดขณะหายใจ หรือขณะออกกำลังกาย
3. การระบายเสมหะ
4. การเพิ่มปริมาตรปอด
5. การออกกำลังกายเพิ่มความแข็งแรง และความทนทานของกล้ามเนื้อ
6. การออกกำลังกายเพื่อคงสภาพการเคลื่อนไหวป้องกันข้อติด
การเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัดดมยาสลบเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสามารถช่วยเพิ่มสมรรถภาพการทำงานของปอด และหัวใจเป็นการช่วยให้ฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายหลังผ่าตัดได้เร็ว และง่ายขึ้น อีกนัยหนึ่งการผ่าตัดก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจเช่น ความวิตกกังวล ความกลัว และความเครียด ซึ่งควรดูแลสภาพจิตใจไปพร้อมกันด้วยเพื่อลดความวิตกกังวล และความเครียดซึ่งมีผลต่อการฟื้นฟูหลังการผ่าตัด นอกจากนี้การฟื้นฟูร่างกายหลังผ่าตัดก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน การทำกายภาพบำบัดหลังการผ่าตัดดมยาสลบจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจจะเกิดขึ้นจากระบบต่างๆ โดยเฉพาะระบบหายใจ และหัวใจ และช่วยให้ร่างกายกลับมาเป็นปกติได้เร็วยิ่งขึ้น
Why do you need to practice breathing?
How important is breathing exercises? Patients who have undergone surgery under general anesthesia Because often complications occur in the lungs following surgery. Therefore, physical therapy by teaching breathing. This will help prevent complications in this section. How can breathing exercises help? Let’s go and see.
Surgery by anesthesia has an effect on reducing the activity of hair cells (cilia) in the trachea, which act as a fan to help expel phlegm. Together with the pain of the surgical wound, coughing to remove sputum is ineffective. resulting in residual sputum and more difficult to expel phlegm But breathing exercises will help reduce such complications.
อ้างอิง
1. Fiore JF. Use of breathing exercises and enforced mobilization after colorectal surgery. Surgery 2012; 151(4):632-3.
2. Information and Technology Division, National Cancer Institute. Hospital-based cancer Registry Annual Report 2015, Bangkok: Pornsup Printing; 2017. (in Thai)
3. Lohsiriwat V. Impact of an enhanced recovery program on colorectal cancer surgery. Asian Pac J Cancer Prev 2014; 15(8): 3825-8.